واگرایی در تحلیل تکنیکال به معنای حرکت روند قیمت مخالف روند اندیکاتور است. انواع واگرایی شامل واگرایی مثبت، واگرایی منفی، واگرایی عادی، واگرایی مخفی و واگرایی زمانی است.
اگر تجربه دنبال کردن تحلیلها و نظرات متخصصان بازارهای مالی در شبکههای اجتماعی و منابع مختلف را دارید، احتمالاً با اصطلاح «واگرایی» آشنا هستید، اما واگرایی دقیقاً چیست و چرا در تحلیل تکنیکال در فارکس اهمیت دارد؟ در این مقاله از سودآپ قصد داریم با زبانی ساده مفهوم واگرایی به انواع مختلف آن را بررسی کنیم. همچنین در مورد نحوه استفاده از واگرایی در تحلیل تکنیکال نیز صحبت خواهیم کرد.
واگرایی (Divergence) چیست؟
واگرایی به وضعیتی اشاره دارد که در آن قیمت یک دارایی برخلاف جهت انواع اندیکاتور در فارکس، مانند اسیلاتورها، حرکت میکند. به عبارت دیگر، زمانی که قیمت یا همان نمودار فارکس دارایی در خلاف جهت اندیکاتورهایی نظیر اسیلاتورها حرکت میکند، واگرایی رخ میدهد. وقوع واگرایی نشان میدهد که ممکن است روند فعلی دارایی تضعیف شود و حتی در برخی موارد منجر به تغییر روند خواهد شد.
واگرایی به دو نوع مثبت و منفی تقسیم میشود. واگرایی مثبت نشان میدهد که احتمال افزایش قیمت دارایی وجود دارد، در حالی که واگرایی منفی هشدار از احتمال کاهش قیمت میدهد.
انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال فارکس
واگرایی به دو نوع اصلی مثبت و منفی طبقهبندی میشود، اما از منظر دیگر، میتوان آن را به واگرایی عادی و واگرایی مخفی نیز تقسیم کرد:

واگرایی عادی
واگرایی مثبت زمانی رخ میدهد که قیمت یک دارایی کف جدیدی ثبت کند، در حالی که اندیکاتور مومنتوم (مثل اندیکاتور RSI در فارکس) در حال افزایش است. این وضعیت نشاندهنده تضعیف حرکت نزولی و احتمال تغییر روند به سمت صعودی است. معاملهگران از این نوع واگرایی برای پیشبینی پایان روند نزولی و شروع روند صعودی استفاده میکنند.
واگرایی منفی زمانی اتفاق میافتد که قیمت دارایی سقف جدیدی ثبت کند، اما اندیکاتور مومنتوم نمیتواند سقف قبلی خود را تکرار کند و پایینتر از سقف قبلی قرار میگیرد. این شرایط که در دستهبندی تفاوت واگرایی مخفی و معمولی در گروه واگراییهای معمولی قرار میگیرد، نشان دهنده ضعف در روند صعودی فعلی بوده و ممکن است قیمت به زودی کاهش یابد. معاملهگران با مشاهده این نوع واگرایی معمولاً از موقعیتهای خود خارج میشوند یا حد ضرر قرار میدهند.
واگرایی مخفی
واگرایی مخفی به معاملهگران نشان میدهد که روند فعلی احتمالاً ادامه خواهد داشت. این نوع واگرایی نیز به دو دسته صعودی یا مثبت و نزولی یا منفی تقسیم میشود.
واگرایی مخفی صعودی یا مثبت زمانی شکل میگیرد که قیمت دارایی کف بالاتری ثبت کند، اما اندیکاتور مومنتوم کف پایینتری نشان دهد. این وضعیت نشان میدهد که اندیکاتور در حال بازیابی قدرت خود است و احتمالاً روند صعودی ادامه خواهد یافت.
واگرایی مخفی نزولی یا منفی زمانی رخ میدهد که قیمت دارایی سقف پایینتری ثبت کند، در حالی که اندیکاتور مومنتوم سقف بالاتری نشان دهد. این وضعیت نشان میدهد که اندیکاتور در حال فراهم کردن شرایط برای ادامه روند نزولی است.
در صورت تمایل می توانید در کنار دانش تحلیل تکنیکال خود، از سیگنال های تیم سودآپ هم استفاده کنید.
واگرایی زمانی
واگرایی زمانی به حالتی در نمودار قیمت در تحلیل تکنیکال فارکس گفته میشود که زمانی که برای تکمیل یک موج قیمتی یا یک دوره نوسانی طول میکشد، با اندیکاتورهای زمانی یا سایر اندازهگیریهای زمانی همخوانی ندارد. به عبارت دیگر، واگرایی زمانی زمانی رخ میدهد که حرکت قیمت در یک بازه زمانی مشخص با انتظار زمانی تحلیلگر هماهنگ نباشد.
برخی نکات کلیدی در مورد واگرایی زمانی به شرح زیر است:
- زمانبندی نامتقارن: در واگرایی زمانی، حرکت قیمت ممکن است در بازه زمانی مورد انتظار تحلیلگر اتفاق نیفتد، بلکه زودتر یا دیرتر از حد معمول به هدف خود برسد. این نامتقارنی میتواند به عنوان یک هشدار برای تغییرات احتمالی در روند قیمت عمل کند.
- اندازهگیری زمان: تحلیلگران میتوانند از ابزارهای مختلفی مانند چرخههای زمانی، فیبوناچی زمانی و سایر اندیکاتورهای زمانبندی برای شناسایی واگرایی زمانی استفاده کنند. این ابزارها به آنها کمک میکنند تا بازههای زمانی مهم را شناسایی کرده و تغییرات احتمالی را پیشبینی کنند.
- تشخیص تغییر روند: واگرایی زمانی میتواند نشاندهنده تغییرات مهم در روند بازار باشد. اگر یک روند صعودی یا نزولی زمان بیشتری یا کمتری نسبت به حد معمول برای تکمیل حرکت خود صرف کند، این شرایط نشاندهنده ضعف یا قوت در روند جاری است.
نحوه استفاده از واگرایی در تحلیل
برای استفاده از واگرایی در تحلیل، ابتدا باید یک اندیکاتور نشاندهنده مومنتوم مانند RSI را روی نمودار قیمت نمایش دهید. سپس با توجه به خط روندی که در نمودار و اندیکاتور تشکیل شده است، تصمیمگیری کنید.
وقوع واگرایی در انواع تحلیل تکنیکال در فارکس نشاندهنده این است که احتمال دارد به زودی شاهد تغییر قیمت دارایی مورد نظر باشیم که این واگرایی مثبت یا منفی خواهد بود. برای استفاده از واگرایی در تحلیلهای خود، میتوانید به شیوه زیر عمل کنید:
- انتخاب اندیکاتور مناسب: یک اندیکاتور مومنتوم مانند RSI را روی نمودار قیمت دارایی مورد نظر خود اعمال کنید.
- بررسی روند قیمت و اندیکاتور: زمانی که قیمت دارایی سقفهای جدیدی ثبت میکند، به روند RSI نیز دقت کنید. در حالت ایدهآل، RSI باید هماهنگ با قیمت افزایش یابد.
- تشخیص واگرایی منفی: اگر قیمت دارایی در حال افزایش باشد اما RSI نتواند سقفهای جدید را ثبت کند، واگرایی منفی اتفاق میافتد. در این حالت، قدرت روند صعودی در حال کاهش است و میتوانید از موقعیت معاملاتی خود خارج شوید یا حد ضرر (Stop-Loss) ثبت کنید.
- تشخیص واگرایی مثبت: اگر قیمت دارایی کفهای پایینتری ثبت کند اما RSI کفهای بالاتری نشان دهد، این وضعیت واگرایی مثبت است که نشان میدهد قدرت حرکت نزولی کاهش یافته و احتمال تغییر روند به صعودی وجود دارد.
مزایا و معایب واگرایی
واگرایی نیز مانند هر ابزار دیگری دارای مزایا و معایب خاص خود است که در ادامه آنها را بررسی میکنیم:
مزایای واگرایی
برخی از مزایای واگرایی شامل موارد زیر هستند:
تنوع در استفاده از اندیکاتورها: معامله براساس واگرایی را میتوان با استفاده از اندیکاتورهای مختلف مانند اندیکاتور MACD در فارکس و سایر اسیلاتورها انجام داد.
- شناسایی تغییر روند: واگرایی میتواند به شناسایی تغییرات احتمالی در روند بازار کمک کند، که برای معاملهگران اطلاعات بسیار با ارزشی است.
- تعیین نقاط ورود و خروج: از واگرایی میتوان برای تعیین نقاط دقیق ورود و خروج به معامله استفاده کرد، که این امر به بهینهسازی سود و کاهش زیان کمک میکند.
- استفاده مستقل یا ترکیبی: معاملهگران میتوانند از واگرایی به عنوان یک استراتژی مستقل یا در کنار سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال بهره بگیرند.
اگر بر واگرایی و انواع روش های تحلیل تکنیکال مسلط هستید، کافی است با ثبت نام در یک بروکر معتبر فعالیت خود را آغاز کنید.
معایب واگرایی
برخی از معایب واگرایی شامل موارد زیر هستند:
- احتمال اشتباه بودن سیگنالها: برخی از سیگنالهای صادر شده توسط واگرایی ممکن است اشتباه باشند و منجر به تصمیمگیریهای نادرست شوند.
- عدم قطعیت در تغییر روند: ممکن است تغییر روند بدون وقوع واگرایی اتفاق بیفتد، بنابراین نمیتوان به طور کامل به واگرایی اعتماد کرد.
- عدم پیشبینی دقیق: واگرایی نمیتواند به طور دقیق زمان تغییر روند را پیشبینی کند، زیرا سیگنال فارکس صادر شده توسط آن ممکن است به موقع نباشند.
- تاخیر در تغییر قیمت: بعد از تشکیل واگرایی، ممکن است مدت زیادی طول بکشد تا تغییر قیمت واقعی رخ دهد، که این موضوع میتواند باعث سردرگمی معاملهگران شود.
نکات مهم واگرایی
برخی از نکات کلیدی در استفاده از واگرایی شامل موارد زیر هستند:
نکته 1: فریب در ساختارهای کانالی
اگر در یک ساختار کانالی، شکستن یک سطح با واگرایی همراه شود، این سیگنال ممکن است فریبدهنده (Fake) باشد. معاملهگران باید با احتیاط بیشتری به این نوع سیگنالها نگاه کرده و از تاییدهای اضافی استفاده کنند تا از ورود به معاملات نادرست جلوگیری شود.
نکته 2: استفاده در سطوح فیبوناچی
واگرایی در سطوح فیبوناچی (معمولاً 61.8% و 78.2%) میتواند نشانهای از احتمال برگشت نمودار از آن سطح باشد. در این مواقع، میتوان با استفاده از ابزار تکنیکال در فارکس به دنبال سیگنالهای خرید بود و از فرصتهای معاملاتی بهینه استفاده کرد.
نکته 3: استفاده در الگوهای تکنیکال دیگر
واگرایی میتواند در دیگر الگوهای تکنیکال نیز کاربرد داشته باشد. برای مثال، در امواج الیوت، الگوهای هارمونیک و الگوهای برگشتی، ایجاد واگرایی میتواند اعتبار این الگوها را افزایش دهد. معاملهگران میتوانند با استفاده از واگرایی در این الگوها، به دنبال فرصتهای معاملاتی مناسب برای خرید و فروش باشند.
سخن نهایی
در این مقاله از سودآپ، در مورد واگرایی و انواع آن صحبت کردیم. استفاده از واگرایی میتواند به عنوان ابزاری مؤثر در تحلیل تکنیکال به کار رود. معاملهگران حرفهای از واگرایی برای تایید مومنتوم قیمت یا پیشبینی تغییر روند استفاده میکنند. با این حال، واگرایی با وجود مزایای فراوان، دارای معایبی نیز هست که معاملهگران باید از آنها آگاه باشند. استفاده از واگرایی میتواند به عنوان یکی از ابزارهای مهم در تحلیل تکنیکال به کار رود، اما نباید به تنهایی به آن اکتفا کرد و بهتر است در کنار سایر ابزارها و استراتژیها مورد استفاده قرار گیرد.
واگرایی چیست و چگونه میتوان از آن در تحلیل تکنیکال استفاده کرد؟
واگرایی به وضعیتی گفته میشود که در آن قیمت یک دارایی برخلاف جهت اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال حرکت میکند. از واگرایی میتوان برای شناسایی تغییر روند، تعیین نقاط ورود و خروج به معامله و تأیید مومنتوم قیمت استفاده کرد.
انواع واگرایی کدامند و هرکدام چه اطلاعاتی را ارائه میدهند؟
واگرایی به دو نوع اصلی تقسیم میشود: واگرایی عادی و واگرایی مخفی. واگرایی عادی شامل واگرایی مثبت و منفی است؛ واگرایی مثبت زمانی رخ میدهد که قیمت کف جدیدی ثبت کند در حالی که اندیکاتور مومنتوم افزایش مییابد. واگرایی منفی زمانی رخ میدهد که قیمت سقف جدیدی ثبت کند اما اندیکاتور مومنتوم کاهش یابد. واگرایی مخفی نیز به دو نوع صعودی و نزولی تقسیم میشود که نشاندهنده ادامه روند فعلی است.
مزایا و معایب استفاده از واگرایی چیست؟
از مزایای واگرایی میتوان به تنوع استفاده از اندیکاتورها، شناسایی تغییر روند، تعیین نقاط دقیق ورود و خروج و قابلیت استفاده مستقل یا ترکیبی از آن اشاره کرد. معایب واگرایی نیز شامل احتمال اشتباه بودن سیگنالها، عدم قطعیت در تغییر روند بدون واگرایی، عدم پیشبینی دقیق زمان تغییر روند و تاخیر در تغییر قیمت بعد از وقوع واگرایی هستند.
چگونه میتوان از واگرایی در سطوح فیبوناچی استفاده کرد؟
یکی از کاربردهای واگرایی، استفاده از آن در سطوح فیبوناچی است. اگر واگرایی در یکی از سطوح فیبوناچی (معمولاً 61.8% و 78.2%) رخ دهد، میتوان به احتمال برگشت نمودار از آن سطح امیدوار بود.
واگرایی چگونه در الگوهای تکنیکال دیگر مورد استفاده قرار میگیرد؟
واگرایی را میتوان در الگوهای تکنیکال مانند امواج الیوت، الگوهای هارمونیک و الگوهای برگشتی استفاده کرد. وقوع واگرایی در این الگوها میتواند اعتبار آنها را افزایش دهد و معاملهگران میتوانند با استفاده از ابزارهای تکنیکال به دنبال فرصتهای معاملاتی برای خرید و فروش باشند.